Cardioloog introduceert nieuwe manier van pacemaker implanteren
Nieuwe techniek voorkomt mogelijk hartfalen
Gepubliceerd op: 26 maart 2025Het Slingeland Ziekenhuis past sinds een paar maanden een nieuwe techniek toe om een pacemaker te plaatsen. Deze nieuwe manier van implanteren verkleint naar verwachting de kans op hartfalen. Onze nieuwe cardioloog Sunder Manglani Rodriguez legt uit hoe dit werkt.
“Door de pacemakerdraad dichterbij de natuurlijke elektriciteitsbanen van het hart te implanteren, gaan de elektrische signalen veel efficiënter door het hart heen.”
Wereldwijd zijn er meer dan een miljoen mensen met een pacemaker. Door ziekte of ouderdom hebben zij last van een verstoord hartritme of een verminderde pompfunctie van het hart. Daarom hebben zij onder hun sleutelbeen een klein apparaatje zo groot als een grote munt. Dit hulpmiddel laat het hart door middel van stroomstootjes goed werken. In het Slingeland Ziekenhuis krijgen jaarlijks zo’n 150 patiënten een pacemaker. Een klein deel daarvan komt nu in aanmerking voor een nieuwe manier van implanteren.
Nieuwe ontdekking
Met de komst van cardioloog Sunder Manglani Rodriguez is het mogelijk om deze nieuwe techniek ook in het Slingeland uit te voeren. Zelf deed hij er al veel ervaring mee op in het Radboudumc. “We dachten dat we al heel veel wisten van het hart. Toch ontdekten collega’s in Maastricht en China nieuwe manieren om het hart te stimuleren”, vertelt hij enthousiast. De afgelopen maanden plaatste Sunder met succes een pacemaker volgens de nieuwe techniek bij de eerste patiënten in Doetinchem. Daarnaast leidt hij ook een aantal collega-cardiologen hierin op. “Technisch is het uitdagender, omdat je bedreven moet zijn in het meten van allerlei signaaltjes in het hart, maar het is ook leuker om te doen.”
Welke patiënten komen ervoor in aanmerking? “Het gaat om patiënten met een trage of kort wegvallende hartslag en een verhoogd risico op complicaties”, vertelt Sunder, “Als we de draad van de pacemaker op de gebruikelijke manier plaatsen hebben zij meer kans om hartfalen te ontwikkelen. Door hartfalen kan het hart het bloed niet meer goed rondpompen. We denken dat 10 tot 25 procent van de patiënten kans heeft op deze complicatie.”
Natuurlijke snelweg van het hart
Eerst een korte uitleg over de gebruikelijke implantatie: de cardioloog plaatst de pacemaker via een sneetje onder het sleutelbeen. Vandaaruit brengt hij met een buisje een of twee pacemakerdraden via de ader naar het hart. Bij de normale implantatie maakt de arts het draadje in de rechterhartkamer vast. Bij de meeste hartpatiënten werkt dit goed. Maar bij minimaal een op de tien mensen kan de draad op deze plek zorgen voor problemen met de pompfunctie. Zij ontwikkelen na verloop van tijd hartfalen, als het hart de elektische signalen niet goed doorgeeft. Een nieuwe ingreep is dan nodig en levert ook risico op infectie op.
Bij de nieuwe techniek zet de cardioloog het draadje op een andere plek vast, in de buurt van de natuurlijke elektriciteitsbanen van het hart. De cardioloog legt uit: “Daarbij komt de draad in het tussenschot, bijna tot aan de andere kant van de hartkamer. Hierdoor kunnen de elektrische signalen zich op een veel efficiëntere manier van cel tot cel en via de geleidingswegen door het hart verspreiden. Die geleidingswegen kun je zien als de snelwegen van het hart. We verwachten dat dit hartfalen door implantatie voorkomt.”
Voldoende aanwijzingen
Uit onderzoek blijkt dat de nieuwe techniek veilig is en goed werkt. Wel worden de resultaten op de veel langere termijn nog onderzocht. Sunder verwacht dat dit drie tot vijf jaar duurt. “We weten nog niet of bijvoorbeeld de draad over tien jaar op het punt van plaatsing kapot kan gaan en vervangen moet worden. In de medische wereld willen we onomstotelijk bewijs voordat we iedereen op deze manier behandelen.” Dat neemt niet weg dat er nu al voldoende aanwijzingen zijn dat deze nieuwe manier hartfalen door implantatie kan voorkomen. Ook verwacht de cardioloog dat de techniek voor verbetering zal zorgen bij mensen die al wel lichte klachten van hartfalen hebben.
Mooie hartfilmpjes
Op het moment van het interview zijn er drie patiënten in het Slingeland geweest die in aanmerking kwamen voor de nieuwe techniek. Hun hart werkte te traag en zij hadden extra risico op het ontwikkelen van hartfalen bij de gebruikelijke manier van implanteren. “Met deze patiënten hebben we de voors en tegens besproken, zoals het onderzoek dat nog gaande is en de iets langere duur van de ingreep. Zij kozen voor de nieuwe manier van implanteren.” Hoe gaat het nu met hen? “Technisch gezien is de ingreep bij alle drie goed gelukt. Het hartfilmpje ziet er goed uit. De snelheid waarmee het hele hart wordt geactiveerd, is bijna hetzelfde als bij iemand zonder pacemaker. Dat is heel gunstig voor het voorkomen van hartfalen.
Uit onderzoek blijkt dat de nieuwe techniek veilig is en goed werkt. Wel worden de resultaten op de veel langere termijn nog onderzocht.
Nieuwe ontwikkelingen in de hartzorg
De pacemaker bestaat al bijna honderd jaar en was toen nog een grote machine op een tafeltje met wieltjes. In 1958 kreeg de eerste patiënt een pacemaker in het lichaam. Tegenwoordig bestaan er vier soorten pacemakers. Eén type stimuleert het samentrekken van de boezems, een ander type stimuleert het samentrekken van de hartkamers. Ook bestaat er een pacemaker die het allebei doet en is er een pacemaker die ervoor zorgt dat bij patiënten met hartfalen de twee hartkamers tegelijk samentrekken. Meer technische weetjes: de implantatie-techniek die we nu ook in het Slingeland toepassen heet de LBBA-techniek. Dat staat voor Left Bundle Branch Area-pacing. Het is een variant van de CSP-techniek, Conduction System Pacing. Hierbij wordt de pacemakerdraad in de buurt van de natuurlijke elektriciteitsbanen van het hart geplaatst. Hiervoor kan een standaard pacemaker worden gebruikt. Ook bestaan er draadloze pacemakers. Kan zo’n pacemaker de nieuwe implantatietechniek overbodig maken? Cardioloog Sunder Manglani Rodriguez: “Nu nog niet. Een draadloze pacemaker wordt in het hart zelf geplaatst, meestal bij mensen met meer kans op infecties. Het is best een groot apparaatje en het stimuleren van het hart gebeurt nog op de gebruikelijke plek en niet op de nieuwe manier. Wat het mooiste zou zijn? Iets kleins in het hart implanteren en dat we van buitenaf kunnen stimuleren. Maar dat is iets voor in de verre toekomst.”
Wanneer krijg je een pacemaker?
Het hart is een spier die zo groot is als een vuist. Het bestaat uit vier holle ruimtes: de bovenste heten hartboezems en de onderste hartkamers. Een gezond hart geeft elektrische signalen af, eerst aan de boezems en daarna aan de kamers. Hierdoor knijpt het hart samen, pompt het bloed rond en geeft het voedingsstoffen af aan de organen en spieren. Een patiënt komt in aanmerking voor een pacemaker wanneer hij last heeft van een te trage hartslag of het kortstondig wegvallen van de hartslag. Dat komt doordat het geleidingssysteem, een soort snelweg door het hart, het niet meer goed doet. Het hart is niet meer in staat om op tijd de elektrische prikkel door te geven die de hartslag op gang houdt. Vaak is ouderdom hier de oorzaak van. De pacemaker zorgt dan voor een stroomstootje aan de hartspier. Een andere reden voor een pacemaker is bepaalde vormen van hartfalen. Dat wil zeggen dat het hart het bloed niet meer goed rondpompt. Hierdoor krijgen de organen en spieren minder bloed en voedingsstoffen. Hartfalen kan onder meer ontstaan door hoge bloeddruk, vernauwde bloedvaten of een hartinfarct.
Laatst bijgewerkt op: 26 maart 2025
