De gipsmeester doet veel meer dan botbreuken

Eva Schabbink is gipsverbandmeester. Zij en haar collega-gipsverbandmeesters behandelen niet alleen botbreuken, maar bedenken ook oplossingen voor een lekkende stoma of een buikwandbreuk. “Alles dat het lichaam kan ondersteunen in de genezing.” Eva werkt met kunststof, ‘ouderwets’ mineraalgips en ander materiaal.

Kinderen die, letterlijk, op hun tenen lopen. Wonden die in het gips moeten om de druk te verlichten. Een brace voor een nek. Zo’n 60% van de werkzaamheden die Eva en haar collega’s van de gipskamer doen, betreft botbreuken. Die andere 40% betreft van alles. “Een tijd geleden hadden we een patiënt met een buikwandbreuk. De buik van de patiënt hing zo laag, dat het leven van die persoon er ernstig door werd beïnvloed. We hebben een ondersteuning gemaakt waardoor de buik werd gelift. De kwaliteit van leven van deze patiënt ging daardoor met stappen omhoog. Ik vind het super om dit voor iemand te kunnen doen.”

Alles weten van anatomie

Eva werkt sinds 2011 op de gipskamer. Ze begon hier als verpleegkundige, deed de opleiding tot gipsmeester aan de Erasmus Universiteit in Rotterdam - “de enige plek waar je dat kunt doen”- en leerde het vak verder op de afdeling. Gipsmeesters werken nauw samen met onder andere artsen en verpleegkundigen van de Spoedeisende Hulp en traumachirurgen.

 “Verpleegkundigen van de Spoedeisende Hulp leggen zelf gipsspalken aan. Dit leren ze in hun opleiding. Wij scholen hen daar verder in om die aangeleerde techniek te verfijnen.” Dagelijks hebben Eva en haar collega’s een ‘radiologiebespreking’ met artsen van de Spoedeisende Hulp en traumachirurgen. Ze bekijken foto’s van traumaletsel, ‘voornamelijk botbreuken’, van de dag ervoor en overleggen of het goede beleid is ingezet. Eva: “Ik let scherp op de stand van ledematen en gewrichten tijdens ons spreekuur. Ik weet hoe het anatomisch zou moeten staan en ken de marges die ik kan accepteren. Als ik iets zie dat buiten de marge valt, bespreken we met de arts of er aanvullend onderzoek nodig is of dat er op korte termijn moet worden geopereerd.” Voor patiënten met een onderbeenamputatie, kinderen die op hun tenen lopen of patiënten van de voetenpoli, werken de gipsverbandmeesters nauw samen met de revalidatieartsen en vaatspecialisten. Voor nachtspalken of braces voor een knie, heup, enkel of rug is er een samenwerking met orthopeden. Eva: “We draaien ook dagelijks een gezamenlijke poli met twee traumaorthopeden en traumachirurgen, zij zijn gespecialiseerd in de behandeling van verschillende soorten trauma's.”

Kunststof en ‘ouderwets’ mineraalgips

Maar de gipsverbandmeesters zijn de kenners. Naast alle kennis van de anatomie, begint hun werk bij alle materialen waarmee botbreuken ‘en andere issues in het steun- en bewegingsapparaat’ kunnen worden behandeld. “Regelmatig hebben we patiënten wiens ledematen bekneld hebben gezeten, denk bijvoorbeeld aan een voet onder een heftruck. Dan is het erg belangrijk om de weke delen in de gaten te houden en goed te letten op alarmsignalen van een ‘compartimentsyndroom’ dat kan ontstaan wanneer de zwelling de bloedtoevoer verstoort. Mocht dat syndroom optreden, dan is acute medische zorg noodzakelijk. Bij dit soort letsels verwacht je sowieso veel zwelling, dus dan is het belangrijk om juist met een spalk te werken in plaats van een gips dat volledige om de ledemaat zit, zodat de zwelling ook weer weg kan.”

Bij sommige breuken is gips niet mogelijk. Dan kunnen we de patiënten soms met tape behandelen, bijvoorbeeld bij gebroken ribben of breuken rondom de schouder. “Soms worden we gebeld door een arts bijvoorbeeld op de OK met een acute vraag. Een schouder die iedere keer uit de kom gaat bijvoorbeeld. “Hij zit er nu in. Wil je nu komen en iets maken waardoor ‘ie op z’n plek blijft?” Dan maken we ter plekke iets. Ook werken we met scharnieren en thermoplast. Ons vak is echt ontzettend breed.” In de wereld van het gipsen verandert momenteel veel. Eva: “Ik kan me voorstellen dat de 3D-scanner hier een belangrijke rol in gaat spelen. Maar dit vak zal nooit verdwijnen. Maatwerk blijft altijd noodzakelijk.”

Van 0 tot 100

“Als ik een botbreuk heb behandeld met gips van kunststof, krijg ik wel eens de vraag “Doen jullie dit nou de hele dag?” Maar dit is dus heel afwisselend werk. Wij zien patiënten in de leeftijd van 0 tot 100. We moeten soms enorm creatief zijn. Wat voor de een werkt, werkt voor de ander niet. Voor iedereen bedenken we een oplossing die bij hem of haar past. Voor andere letsels is er de zogenoemde virtual fracture care. Dat is een behandeling met een drukverband of brace waarbij de patiënt met behulp van een app kan lezen wanneer het verband of de brace er af mag, wanneer het er om moet en hoe het herstel verder zal gaan. Als er dan vragen zijn, kan de patiënt de breuklijn bellen. Een van de gipsverbandmeesters geeft dan antwoord. De gipskamer is in ieder geval het vrolijkste hoekje van het ziekenhuis. Het overgrote deel van de problemen waar wij een oplossing voor zoeken is van tijdelijke aard. Wij helpen mensen weer op de been.”