Muziek vóór de operatie, minder pijn erna muziek luisteren
Patiënten mogen voor, tijdens en na operatie naar hun favoriete
Gepubliceerd op: 13 mei 2022Muziek doet wonderen. Zo heeft wetenschappelijk onderzoek aangetoond dat muziek er onder meer voor kan zorgen dat iemand die geopereerd moet worden, minder medicatie nodig heeft om onder narcose te gaan. Wie in het Slingeland Ziekenhuis een operatie ondergaat, mag sinds kort zelf muziek meenemen om te luisteren.
Anesthesie-assistent en sedatie praktijk specialist Igor Milanović moet regelmatig, op bijvoorbeeld een polikliniek, een patiënt sederen voor onderzoek. Sederen is het geven van medicatie voor pijnstilling en bewustzijnsverlaging (‘roesje’). “Veel patiënten zijn gespannen voor een onderzoek. Als de patiënt dan kan luisteren naar muziek waar hij of zij van houdt, wordt de patiënt vaak rustiger en is er bovendien minder medicatie nodig voor sedatie. Met daardoor ook minder kans op bijwerkingen.”
Minder pijn
Hoe het precies werkt, weten we nog niet. Maar meerdere wetenschappelijke studies tonen aan dat muziek op verschillende fronten positief werkt voor patiënten die een operatie of onderzoek moeten ondergaan. Om maar wat te noemen: de patiënt ervaart minder angst, er is minder rustgevende medicatie nodig, de patiënt heeft minder pijn na de operatie, en er is minder risico op een delier na de operatie (plotselinge verwardheid). “Muziek blijkt niet alleen heilzaam als je voor en na de operatie luistert, maar zelfs als je onder volledige narcose luistert. Dat laatste klinkt wonderlijk, maar blijkt echt zo te zijn”, zegt anesthesioloog Maarten Crommentuijn. “Hoe meer gespannen een patiënt is voor een operatie, hoe meer medicatie wij moeten geven om de patiënt onder volledige narcose te brengen. Dat komt onder meer door een verhoogd niveau van het stresshormoon adrenaline. Daarom krijgen patiënten doorgaans rustgevende medicatie vlak voor de operatie.
Luistert een patiënt voor de operatie naar zijn of haar favoriete muziek, dan is er vaak én minder rustgevende medicatie nodig én is er ook minder medicatie nodig om de patiënt onder narcose te brengen.” Deze medicatie is belastend voor de patiënt en kan bijwerkingen hebben. Dus hoe minder er nodig is, hoe beter. “En het mooie van muziek is: het heeft geen enkele bijwerking”, zegt Maarten Crommentuijn.
Draadloze oordopjes
In het Slingeland Ziekenhuis zijn Igor Milanović en Maarten Crommentuijn de initiatiefnemers van ‘muziek rond een operatie’. “De technologie helpt ons ook. Vroeger had je grotere apparaten nodig, met kabels, om muziek te kunnen luisteren. Dat was niet handig.
Tegenwoordig heb je genoeg aan een telefoon of een mp3-spelertje en kleine, draadloze oordopjes. Die zijn voor en na de operatie ook gemakkelijk te ontsmetten. Bij de meeste ingrepen is het daardoor mogelijk voor patiënten om naar hun favoriete muziek te luisteren.” De toevoeging ‘favoriete’ is wel belangrijk: muziek blijkt alleen heilzaam te zijn als het iemands favoriete muziek is.
“We merken dat nog niet alle patiënten bekend zijn met de mogelijkheid om bij een operatie naar muziek te luisteren”, zegt Maarten Crommentuijn. “Dat kan zowel bij operaties onder plaatselijke narcose als onder gehele narcose. Dus neem gerust uw favoriete muziek mee als u een operatie moet ondergaan.”
Patiëntenfolder
Via deze website van het Slingeland Ziekenhuis kunt u de patiëntenfolder Muziek voor, tijdens en na de operatie raadplegen. In die folder vindt u nuttige aanwijzingen voor het geval u graag muziek wilt luisteren.
In ieder geval goed om te weten: op de operatiekamer kunt u de muziek alleen offline luisteren, dus naar geluidsbestanden die u van tevoren heeft opgeslagen. Online luisteren kan de apparatuur op de operatiekamer storen.
De ‘Big 5’ rond een operatie
Het ondergaan van een operatie kan (voor en na) bepaalde klachten geven. De zogeheten ‘Big 5’ daarvan zijn angst, stress, pijn, slaapstoornissen en delier (plotselinge verwardheid, met name bij ouderen). Wereldwijd worden er ieder jaar zo’n 360 miljoen chirurgische ingrepen gedaan. Het blijkt dat driekwart van deze patiënten van tevoren angstig is. Die angst vooraf zorgt er weer voor dat de patiënt na de operatie meer pijn heeft en dat er meer medicatie nodig is voor pijnstilling.
Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat muziek voor, tijdens en na de operatie de angst bij patiënten vermindert. En dat daarmee de klachten uit de genoemde Big 5 ook verminderen. Uit de meeste studies komt naar voren dat het effect het grootst is als patiënten gedurende de hele ziekenhuisopname minstens 30 minuten per dag muziek luisteren. Voor chirurgische patiënten geldt: vanaf één dag voor de operatie tot aan ontslag. En uiteraard ook rond de operatie.
Laatst bijgewerkt op: 17 juni 2022
