Nucleaire geneeskunde: steeds meer mogelijk
Boeiend vakgebied, waarin de ontwikkelingen snel gaan
Gepubliceerd op: 29 maart 2022Het Slingeland Ziekenhuis heeft een afdeling Nucleaire Geneeskunde. Hier werken twee nucleair geneeskundigen, samen met een team laboranten. Hier worden zowel diagnostiek als behandelingen uitgevoerd. Nucleair geneeskundige Wouter van der Bruggen vertelt over zijn boeiende vakgebied en de ontwikkelingen daarin.
“In de nucleaire geneeskunde werken we met radioactieve stoffen”, begint Wouter van der Bruggen, die samen met Ben Bulten het team nucleair deskundigen vormt. “Begrijpelijkerwijs associëren veel mensen dat met kernenergie. Dus met iets wat gevaarlijk is. Maar de doseringen in de nucleaire geneeskunde zijn zeer laag en de radioactieve stoffen zijn altijd maar even in het lichaam. De hoeveelheid straling is te vergelijken met die je krijgt bij een CT-scan of tijdens een lange vliegreis. Onze toepassingen zijn veilig.”
Er gebeurt veel op de afdeling nucleaire geneeskunde. Daarom beperken we ons hier tot een uitleg van hoe
het werkt en illustreren we met enkele voorbeelden op
het gebied van de diagnostiek.
Technetium
“In de nucleaire geneeskunde maken we beelden van de stofwisseling in het lichaam. Dat wil zeggen: van de processen die plaatsvinden in bijvoorbeeld organen”, begint Wouter van der Bruggen. “Daardoor wordt zichtbaar dat er iets mis is in een orgaan, zoals een infectie of de groei van een tumor.”
Hoe werkt dat? Wouter van der Bruggen illustreert met een voorbeeld. “In de nucleaire geneeskunde werken we veel met de radioactieve stof technetium. Deze beeldvormende stof fungeert als een soort ‘lampje’.
Op de plekken in het lichaam waar technetium zich verzamelt, zie je met behulp van een zogeheten gamma-camera oplichtende plekken. Willen we bijvoorbeeld een scan maken van het bot, dan brengen we via de bloedbaan technetium in. Het technetium is daarvoor gemengd met een andere stof, in dit geval een kalkachtige stof, die het technetium brengt naar de plekken in het bot waar afwijkingen zitten. Het technetium verzamelt zich op die plekken en dat kunnen we zichtbaar maken met een gamma-camera.”
Zo kent de nucleaire geneeskunde tal van zogeheten ‘beeldvormende’ en ‘transporterende’ stoffen. “Deze samenstelling noemen we een radiofarmacon. Voor iedere soort diagnose maken we een specifieke combinatie van deze stoffen.”
PET-scan
We noemden al de gamma-camera als belangrijk apparaat in de nucleaire geneeskunde. Een ander veelgebruikt apparaat is de PET-scan. “Voor PET-scans werken we samen met het Streekziekenhuis Koningin Beatrix in Winterswijk, waar een gloednieuw apparaat staat. Voor deze scan gebruiken we veelal de stof fluor-18. Wat je met een PET-scan bijvoorbeeld goed in beeld kunt brengen, is het verbruik van suiker op bepaalde plekken in het lichaam. Infecties en tumoren, en ook uitzaaiingen daarvan, verbruiken veel suiker. Deze plekken worden via een PET-scan zichtbaar, door bijvoorbeeld een suikeroplossing met fluor-18 in de bloedbaan te brengen.”
Infectieziekten
De ziektes waar de afdeling Nucleaire Geneeskunde van het Slingeland Ziekenhuis het meest onderzoek naar doet, zijn kanker, hart- en vaatziekten (doorbloeding van het hart), infectieziekten en botziekten. “Denk bij infectieziekten aan bijvoorbeeld endocarditis (ontsteking van binnenzijde hartspier) en spondylodiscitis (ontsteking van een tussenwervelschijf door een bacterie). Bij spondylodiscitis kan met een PET-scan bijvoorbeeld heel effectief de verspreiding van de infectie naar andere delen van het lichaam worden opgespoord.”
Iets wat ook best veel voorkomt, is onbegrepen koorts. “Bij deze patiënten kunnen we met behulp van een PET-scan ontstekingshaarden in het lichaam vinden, die met andere beeldvormende technieken moeilijk of niet te vinden zijn. Vervolgens kan de behandelend medisch specialist een gerichte behandeling
inzetten.”
Steeds meer mogelijk
Het is indrukwekkend wat nucleair geneeskundigen met de voor hun beschikbare technieken in beeld kunnen brengen. “Er komen steeds meer mogelijkheden bij. De ontwikkelingen gaan best hard. Zo is er bijvoorbeeld een nieuwe stof die piepkleine uitzaaiingen van prostaatkanker in beeld kan brengen. Ook zetten we met nucleaire diagnostiek nu stappen om van steeds meer kankersoorten per patiënt te bepalen welke behandeling kan aanslaan. Want dat verschilt per patiënt.”
Wat ook een mooie ontwikkeling is, is dat het maken van een PET-scan steeds minder kostbaar wordt. “Een scan kost nog maar de helft van wat het vijf jaar geleden kostte”, zegt Wouter van der Bruggen. “Bovendien maak je met een PET-scan vaak een opname van het hele lichaam. Dus als je vermoedt dat er ergens in het lichaam een probleem zit, maar je weet niet waar, dan kan de PET-scan een uitstekend hulpmiddel zijn om dit probleem op te sporen.”
Laatst bijgewerkt op: 24 juni 2022
